Jesienią 2000 roku eksperci Orkiestry doszli do wniosku, że po ośmiu latach wyposażania oddziałów neonatologicznych w nowoczesny sprzęt medyczny do ratowania życia noworodków czas podjąć nowe wyzwanie - działania ukierunkowane na poprawę jakości życia najmłodszych pacjentów. Współpracujący od lat z Fundacją prof. dr hab.med. Jerzy Szczapa, Prezes Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego stwierdził, że najpilniejszym zadaniem do zrealizowania jest stworzenie możliwości wczesnego wykrywania wad słuchu i wzroku u noworodków poprzez badania przesiewowe prowadzone w oddziałach noworodkowych. IX Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, 13 stycznia 2001 roku, przebiegał więc pod hasłem ratowania wzroku i słuchu noworodków.
Zdecydowano, że Fundacja stworzy od podstaw polski Program powszechnych przesiewowych badań słuchu u noworodków, realizowany we wszystkich oddziałach noworodkowych w kraju.
Jak działa Program?
Program działa każdego dnia na trzech poziomach. Pierwszy to wszystkie oddziały neonatologiczne w Polsce, gdzie wykonywane są badania skryningowe słuchu noworodków, najczęściej w drugiej dobie życia. Wykorzystujemy w tym celu zjawisko otoemisji akustycznej, czyli rejestracji odpowiedzi na bodziec słuchowy komórek słuchowych. Brak takiej odpowiedzi oraz obecność różnych czynników ryzyka uszkodzenia słuchu noworodka powoduje skierowanie rodziców dziecka na drugi poziom - laryngologiczno-audiologiczny. Tam niemowlę ma wykonywane kolejne badania słuchu, które wykluczają lub potwierdzają niedosłuch. Dzieci z niedosłuchem są dalej diagnozowane na tym poziomie aż do uzyskania jednoznacznego potwierdzenia uszkodzenia narządu słuchu. Mała grupa dzieci kierowana jest do jeszcze wyższego poziomu audiologicznego - dotyczy to przypadków wyjątkowo trudnych i skomplikowanych, gdzie nie można jednoznacznie ocenić wydolności narządu słuchu. W wieku 4-6 miesięcy u dzieci z potwierdzonym niedosłuchem zostaje podjęta decyzja o sposobie leczenia (obustronne aparaty słuchowe, implant ślimakowy, dalsza obserwacja i kolejne badania). Dzieci te zostają objęte opieką logopedyczną w poradniach rehabilitacyjnych wad słuchu w całej Polsce.
W wieku 8-11 miesięcy po kolejnych badaniach selekcjonowana jest grupa z głębokim niedosłuchem do leczenia operacyjnego z użyciem implantu ślimakowego. Te zabiegi wykonywane są w wieku 12 miesięcy. Dla rodziców rozpoczyna się czas wychowania słuchowego dziecka i rozwoju mowy.
- Witold Szyfter, Koordynator Medyczny Programu - Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
Przebadaliśmy już 6 209 060 dzieci! To absolutny rekord świata!
Stworzyliśmy nie tylko system przesiewowych badań (wykonywanych w 399 ośrodkach I stopnia referencyjności), ale także ośrodki II i III stopnia - 93, do których kierowane są noworodki z podejrzeniem wad słuchu. Dokładne zdiagnozowanie problemu i rozpoczęcie leczenia już w pierwszych dniach życia dziecka zdecydowanie zwiększa szanse na skuteczne wyleczenie i często ratuje dziecko przed trwałym, pełnym lub częściowym, uszkodzeniem słuchu.
Organizatorzy Programu: Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Polskie Towarzystwo Otorynolaryngologów- Chirurgów Głowy i Szyi, Polskie Towarzystwo Neonatologiczne przy pełnym wsparciu Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia.